Handeczeem: welke soorten handeczeem zijn er?
‘Onze handen kapot wassen’, dat was de boodschap van minister-president Mark Rutte tijdens de coronacrisis. En, dat hebben we gedaan. Het aantal mensen met klachten aan de handen nam toe. Vooral bij zorgprofessionals was er een toename te zien van handeczeem. Nailed It Magazine vroeg aan professor Thomas Rustemeyer, arbeidsdermatoloog, en Annemie Galimont, dermatoloog en eczeemexpert, hoe je klachten kan voorkomen en herkennen. In deel 2 van deze reeks leggen zij uit welke vormen van eczeem er zijn.
Irritatief contacteczeem
Deze vorm van handeczeem komt het meeste voor. We zien dit ook regelmatig ontstaan bij nagelstylisten en hun klanten. Het eczeem ontstaat doordat de huid regelmatig en/of langdurig in contact komt met stoffen die de huid irriteren. Deze stoffen veroorzaken eerst een onzichtbare beschadiging van de huid. In de meeste gevallen zal de huid spontaan herstellen. Als het volgende contact de huid weer beschadigt voor deze volledig is hersteld van het vorige contact, dan neemt de schade toe. In het begin is de schade niet te zien of te voelen. Pas later, na herhaaldelijk contact van de huid met huidirriterende stoffen ontstaan voel- of zichtbare huidafwijkingen. Bekende huidirriterende stoffen zijn water, zeep, schoonmaakmiddelen, sap van groente, vruchten, vlees en vis. Men denkt vaak dat er sprake is van een allergie. Dit klopt niet, het eczeem ontstaat omdat deze producten de huid ‘plagen’. Irritatief contacteczeem komt vooral voor bij mensen met een ‘nat’ beroep. De belangrijkste beroepen zijn: zorgprofessionals, kappers, schoonmakers, metaalbewerkers en werknemers in de voedingsmiddelenindustrie.
Lees ook:
Constitutioneel eczeem
Constitutioneel eczeem, ook atopisch eczeem genoemd, is een chronische huidaandoening. Het is een veel voorkomende vorm van eczeem en begint vaak op kleine kinderleeftijd en uit zich dan met name op de dunne huid in de lichaamsplooien, zoals ellenbogen en knieholtes. Bij constitutioneel eczeem is er onder andere sprake van een verminderde huidbarrière. Door de verminderde barrièrefunctie is de huid erg gevoelig voor omgevingsprikkels en voor contact met huidirriterende stoffen. Van de kinderen met ernstig constitutioneel eczeem, krijgt circa 50% als volwassene last van handeczeem. Iemand die constitutioneel eczeem heeft of heeft gehad en in een beroep werkt waar de handen vaak nat worden en/of gewassen worden, heeft een veel grotere kans om handeczeem te ontwikkelen. Maar met goede voorzorgsmaatregelen is dit risico goed te beheersen.
Allergisch contacteczeem
Allergisch contacteczeem wordt veroorzaakt door contact van de huid met een stof waarvoor men een contactallergie ontwikkeld heeft. De stof die een allergische reactie veroorzaakt wordt een allergeen genoemd. Zodra de huid in contact komt met een allergeen, wordt het afweersysteem actief en ontstaat eczeem op de plek waar contact tussen huid en allergeen is geweest. Het eczeem ontstaat niet direct na contact met een allergeen. Het duurt meestal twee tot drie dagen vooraleer het allergisch contacteczeem zichtbaar wordt. Als de huid direct na contact met een stof reageert, dan is de kans klein dat sprake is van allergisch contacteczeem. Er zijn veel stoffen waarvoor een contactallergie kan optreden: chroom, epoxy, haarverf, permanentvloeistof, conserveringsmiddelen, parfumstoffen, rubber, enzovoort. Bij nagelstylisten en hun klanten gaat het vaak om een allergie voor acrylaten. Deze stoffen vind je in zowel acryl- als gelnagelproducten. Een eenmaal opgebouwde allergie blijft levenslang aanwezig. Er zijn verschillende beroepen met verhoogd risico op beroepsgebonden allergisch contacteczeem. De belangrijkste zijn: kappers, nagelstylisten, zorgprofessionals, metaalbewerkers, botenbouwers en werknemers in de chemische industrie.
Acrovesiculeus eczeem
Acrovesiculeus eczeem wordt ook blaasjeseczeem, pompholyx of dishydrotisch eczeem genoemd. Het eczeem wordt gekenmerkt door acuut optredende heldere blaasjes aan de handpalmen en aan de zijkanten van de vingers. De aandoening kan ook voorkomen aan de voetzolen. De vesikels, die heftig kunnen jeuken, kunnen samenvloeien tot blaren. Meestal treedt spontaan herstel op binnen twee tot drie weken. Dit herstel gaat gepaard met schilfering van de huid. Acrovesiculeus eczeem kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn een allergisch contacteczeem aan de handen of elders op het lichaam, een uiting van constitutioneel eczeem, een acuut irritatief eczeem en ook door een reactie op een schimmelinfectie aan de voeten.
Hyperkeratotisch handeczeem
Hyperkeratotisch handeczeem wordt ook eelt- en kloofjeseczeem, tylotisch eczeem of hyperkeratotisch en rhagadiform eczeem genoemd. Het eczeem kenmerkt zich door een droge, schilferende huid met eeltvorming en kloven aan de binnenkant van de handen. Dezelfde verschijnselen kunnen ook aan de voetzolen optreden. Deze vorm van eczeem is het ‘eindstadium’ van acrovesiculeus eczeem, irritatief of allergisch contacteczeem.
Dit was deel twee uit de reeks ‘handeczeem’. In deel 3 gaan we dieper in op het voorkomen (preventie) van handeczeem. Deze artikelen zijn tot stand gekomen in samenwerking met prof. dr. Thomas Rustemeyer en dr. Annemie Galimont.