Alles over de mycosenagel   

Onychomycosis, ook wel mycose of schimmelnagel, is een infectie van de nagel door schimmels. Het is te herkennen aan de typische, brokkelige gele nagel. ‘Het begint vaak aan het uiteinde van de nagel, maar het kan doorgroeien naar de rest van de nagelplaat’, zegt dermatoloog Beatrice Verhamme. Dokter Verhamme is gespecialiseerd in nagelpathologie. Zij is dermatoloog in het Belgische Maaseik en werkzaam als nagelchirurg in het Universitair Ziekenhuis Leuven. 

Wil je graag nog meer verdieping in je vak? Ben jij goed in wat je doet en wil jij jezelf verder ontwikkelen? Door Nailed It PRO lid te worden, krijg je toegang tot inspirerende artikelen op het gebied van ondernemen, marketing en salonmanagement. Lees meer >>

Ongeveer drie procent van de mensen heeft last van mycose. Dit uit zich meestal op de teennagels. ‘Schimmelnagels worden meestal veroorzaakt door zogenaamde dermatophyten, dat zijn schimmelsoorten. Het kan ook veroorzaakt worden door een gist zoals candida albicans en andere niet-dermatophyten.’ Candida komt volgens Verhamme vooral voor aan de vingers bij mensen die veel met de handen in het water zitten. Op die manier krijgt de gist, die een normale bewoner is van de huid, de kans om te groeien. Bij Candida laat de nagelplaat vaak eerst los van het nagelbed, ook wel onycholyse genoemd.

Groei bevorderen

Naast het contact met water, zijn er verschillende factoren die de groei van schimmels en gisten bevorderen. Zo loopt iemand met een traumanagel een groter risico. ‘Maar ook sporten, een warme vochtige omgeving, een verminderde afweer en een slechte bloedsomloop stimuleren de groei van schimmels.’ Daarnaast speelt leeftijd een rol. Mycose komt vaker voor bij mensen op oudere leeftijd.

Schimmelnagel herkennen

De schimmelnagel is voor nagelstylisten niet altijd goed te herkennen. In 58% tot 85% van de gevallen, gaat het om de meest voorkomende vorm. ‘Het is vaak een brokkelige, gele nagel. Vaak is er ook sprake van een eeltige verdikking van het onderliggende nagelbed.’ Daarnaast is de schimmelnagel altijd te herkennen aan een typische geur die vrijkomt bij het knippen van de nagel.

Bij een groene of bruinzwarte kleur kan er echter ook sprake zijn van een schimmel. ‘Bij candida kan de nagelplaat groen vormen.’ Pigmentvormende schimmels zorgen voor een bruinzwarte kleur. Het kan ook voorkomen dat het nagelbed wit verkleurt bij het nagelbed door een schimmel. ‘Vaak is er een gemengd beeld van verschillende type schimmels.’

Andere oorzaken

Aan de andere kant is niet iedere gelige nagel een schimmelinfectie. ‘Andere oorzaken zijn aandoeningen zoals psoriasis, lichen planus en onychogryphosis.’ Laatsgenoemde is een spontane verdikking van de nagel en wordt in de volksmond ook wel een kalknagel genoemd. We moeten de kalknagel niet verwarren met mycose. ‘Een kalknagel is een verdikte nagelplaat en zegt niets over de oorzaak van deze verdikking. De kalknagel kan schimmelnagel zijn, maar de verdikking kan ook veroorzaakt worden door bijvoorbeeld psoriasis, ouderdom of door een afgenomen doorbloeding of door wrijving of druk op de teen of vinger.’

Deze verschillende factoren maken het soms lastig om met zekerheid te stellen dat het om een schimmelnagel gaat. ‘Je kan het alleen met zekerheid zeggen door een microscopisch onderzoek of een schimmelcultuur.’ Soms is dat niet genoeg en is er een nagelbedbiopsie nodig. Een dermatoloog neemt dan een biopt van de nagel onder lokale anesthesie. Het wordt vooral toegepast om andere oorzaken op te sporen zoals psoriasis en lichen planus.

Schimmelnagel behandelen

Wanneer je als nagelstylist niet weet of je klant een schimmelinfectie aan de nagels heeft, is het altijd verstandig om hem of haar door te verwijzen. Wanneer het om een oppervlakkige aantasting van de nagelplaat gaat, zou je de nagel volgens dokter Verhamme nog kunnen behandelen in overleg met een arts. ‘Je kan het aangetaste stuk nagelplaat wegfrezen en behandelen met een ureum houdende crème.’ Dit kan je eventueel combineren met lokale schimmeldodende geneesmiddelen en bepaalde nagellaken die zijn bestemd voor de behandeling van schimmelnagels. Denk bijvoorbeeld aan Myconail of Curanail. Het is echter alleen verstandig om dit te doen wanneer je ook weet wat je doet. Volg hiervoor bijvoorbeeld een cursus en laat je goed informeren.

Wanneer de nagelplaat flink is aangetast, is een uitgebreide behandeling nodig met medicatie. De yellow streaks zijn het moeilijkst te behandelen. Dit is een schimmelnagel waarbij er een verticale, gele streep loopt over de nagelplaat. ‘Dat vraagt om een samenwerking van arts en pedicure of manicure. Je krijgt dit niet onder controle met medicatie alleen. Het gele gedeelte – de streep – moet volledig uit de nagelplaat verwijderd worden door bijvoorbeeld een pedicure.’ Dit kan vervolgens gecombineerd worden met speciale nagellak en medicatie.

Kunstnagels en mycose

Daarnaast adviseert dokter Verhamme om bij een duidelijk aangetaste schimmelnagel nooit gel- of acrylnagels te plaatsen. ‘Het kan wel bij hoge nood en als het kortstondig is. Bijvoorbeeld ter camouflage voor een gelegenheid zoals een feest.’ Kunstnagels bevorderen echter de groei van mycose. ‘Gelnagels veroorzaken vaak een loslating van de nagelplaat. Dat gedeelte vormt vervolgens een vochtige, warme omgeving en dat is een ideale plek voor schimmels.’ Daarnaast wordt er volgens Verhamme met het afdekken van de nagelplaat een extra broeikast gecreëerd.

Volgens Verhamme is het voor nagelstylisten ook belangrijk om steeds nieuwe of gesteriliseerde instrumenten te gebruiken bij iedere nieuwe patiënt. Nagelstylisten die zich professioneel bezighouden met het vak en voldoende kennis hebben op het gebied van de mycosenagel kunnen ervoor kiezen om de ‘yellow streaks’ zo ver mogelijk te verwijderen met een frees. ‘Behandel de aangetaste nagel altijd als laatste. Bij het gebruik van dezelfde materialen loop je het risico om de gezonde nagels ook te besmetten.’

Over Beatrice Verhamme

Dermatoloog Beatrice Verhamme is in 1998 afgestudeerd in geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven. In 2002 behaalde zij haar diploma als dermatoloog. Momenteel werkt zij vier dagen per week in de privékliniek dermatologie in Maaseik. Zij werkt daarnaast deeltijds in het ziekenhuis Maas en Kempen en als consultent nagelchirurgie in het Universitair Ziekenhuis Leuven. Zij is gespecialiseerd in de behandeling van nagelaandoeningen en leidt toekomstige dermatologen op in deze sub specialiteit. Als nagelchirurg verricht zij regelmatig chirurgische ingrepen.

Dit artikel is een onderdeel van de vijfdelige reeks over de vijf meest voorkomende nagelaandoeningen. Je leest hier meer over de vier andere aandoeningen. 

Op de hoogte blijven van het laatste nieuws?